Ordú Caomhnaithe Uisce eisithe ag Uisce Éireann do Sholáthar Uisce Réigiúnach Cheanannais/an tSeanchaisleáin mar iarracht ar an soláthar a chosaint chun críocha riachtanacha

Leanann cur i bhfeidhm an ordaithe seo tar éis tréimhse aimsire tirime thar an ngnáth don tráth seo den bhliain agus leibhéil uisce fhíor-ísle sa Loch Bán mar thoradh air sin.

Dé hAoine, 2 Bealtaine 2025: Dhearbhaigh Uisce Éireann go mbeidh Ordú Caomhnaithe Uisce, nó toirmeasc ar osáin mar a thugtar air de ghnáth, i bhfeidhm do Sholáthar Uisce Réigiúnach Cheanannais/an tSeanchaisleáin i gCo. na Mí, ó mheán oíche, De Mháirt, 6 Bealtaine 2025 le haghaidh thréimhse sé seachtaine. 

Baineann an t-ordú le custaiméirí ar a ndéantar freastal ag an soláthar uisce réigiúnach sna háiteanna a leanas: Ceanannas, an Seanchaisleán, Droim Eamhna, Crosa Caoil, Fennor, Cill Scíre, an Caisleán Nua, Cill Mhaighneann, Headfort agus Droichead Chearbhalláin, agus gan an chuid eile den chontae san áireamh.

Eisíodh an tOrdú Caomhnaithe Uisce mar iarracht ar an soláthar uisce a chosaint chun críocha bunriachtanacha. Feicfear fógraí i nuachtáin náisiúnta inniu, Dé hAoine an 2 Bealtaine, i gcomhréir le ceanglais reachtúla ina leagtar amach an toirmeasc ar úsáid osán gairdín agus úsáidí neamhriachtanacha eile uisce.

Tá cur i bhfeidhm an Ordaithe seo ag tarlú tar éis tréimhse fada aimsire tirime, rud a chiallaíonn go bhfuil an soláthar uisce ag an Loch Bán, príomhfhoinse uisce an cheantair, faoi an-bhrú. 

Tá na leibhéil uisce ag an Loch Bán níos ísle ná mar a bhí taifeadta roimhe seo ag tráth seo na bliana. Táthar ag súil, bunaithe ar an ngnáth-threocht, go gcuirfear tús le hísliú leibhéil an uisce anois thar thréimhse an tsamhraidh. Meastar go bhfuil leibhéil shuntasacha báistí thar thréimhse fhada ama de dhíth le go dtiocfaidh an fhoinse chuici féin.

Ó mhí Bhealtaine 2024 i leith, tá an bháisteach sa Mhí faoi bhun an mheáin i gcomparáid le taifid stairiúla báistí. Rinneadh 656mm de bháisteach a thomhas i stáisiún aimsire an Mhuilinn Chearr ina aice láimhe idir Bealtaine 2024 agus Márta 2025 i gcomparáid le taifid stairiúla de 897mm don tréimhse chéanna. Tá tréimhse bhreise aimsire tirime, te tuartha go luath i mBealtaine. Ní dócha go mbeadh an bháisteach atá tuartha don tráth seo den bhliain leordhóthanach chun an staid a dhéanamh níos fearr ar bhonn suntasach don Loch Bán de réir mar a rachaimid isteach i dtréimhse an tsamhraidh. 

Tá sé ríthábhachtach go dtugtar Ordú Caomhnaithe Uisce isteach anois ar Sholáthar Uisce Réigiúnach Cheanannais/an tSeanchaisleáin chun an fhéidearthacht de shrianta agus de bhristeacha sa soláthar a laghdú sna seachtainí agus sna míonna amach romhainn.

Dúirt Michael Cunniffe, Ceannasaí Oibríochtaí an Líonra Uisce le hUisce Éireann: "Tugann Uisce Éireann tús áite dár soláthar uisce a chosaint lena úsáid i dtithe, i ngnólachtaí agus i seirbhísí bunriachtanacha. Beidh sé tugtha faoi deara ag an bpobal áitiúil go bhfuil leibhéil uisce an Locha Bháin níos ísle ná mar is gnách don am seo den bhliain. Tharla sé sin mar gheall ar bháisteach a bhí laghdaithe go suntasach le linn na 12 mhí seo caite. Cé go mbraitheann sé go minic go mbíonn neart báistí ann in Éirinn, léirítear leis na sonraí go raibh fómhar agus geimhreadh te agus tirim againn a bhí neamhghnách do na séasúir sin. Mar thoradh air sin, níor athlíonadh an Loch Bán mar is gnách de réir an tséasúir, agus táimid ag dul isteach i míonna an tsamhraidh le leibhéil uisce níos ísle ná an meán."

"Mar fhreagairt air sin, mhéadaíomar ár n-iarrachtaí ar sceitheadh a bhrath, ar phíopaí a dheisiú, agus ar bhainistíocht fhoriomlán an líonra. De réir mar a leanann an t-éileamh chun an soláthar a shárú agus le tuilleadh aimsire tirime tuartha, rinneamar an beart breise d’Ordú Caomhnaithe Uisce a chur i bhfeidhm chun soláthairtí uisce áitiúla a chosaint."

"Tá sé an-soiléir ó shonraí Uisce Éireann go gcruthaítear borradh faoin éileamh ar uisce nuair a bhíonn an aimsir te. A bhuí le haimsir mar sin, is é is dóichí go n-úsáidfear osáin le haghaidh garraíodóireachta, fóillíochta agus cuspóirí eile. Tá úsáid osáin uisce ar feadh uair an chloig, áfach, cothrom leis an méid uisce a úsáideann teaghlach meánmhéide gach lá agus de ghnáth is úsáid neamhriachtanach uisce é sin."

"Tarlaíonn tabhairt isteach an Ordaithe seo tar éis sraith beart a chuir Uisce Éireann i bhfeidhm le cúpla mí anois chun soláthairtí uisce a chosaint, lena n-áirítear ár n-iarrachtaí a threisiú chun sceití criticiúla a bhrath agus a dheisiú sa líonra uisce agus feachtas feasachta poiblí atá dírithe ar fheasacht a ardú ar an tábhacht a bhaineann le caomhnú uisce i rith na bliana iomláine."

"Leanfaimid le hanailís a dhéanamh ar leibhéil úsáide uisce fad a bheidh an tOrdú Caomhnaithe Uisce i bhfeidhm. Tá sé ríthábhachtach go ndéantar ár soláthar uisce a chosaint más mian linn srianta agus bristeacha sa soláthar a sheachaint sna seachtainí agus sna míonna atá amach romhainn."

"Le linn na tréimhse seo, táimid ag tacú lenár n-úsáideoirí uisce tráchtála agus ag tabhairt comhairle dóibh maidir le caomhnú uisce agus táimid á spreagadh chun leanúint lena n-iarrachtaí chun úsáid neamhriachtanach a sheachaint."

"Tá a lán leideanna úsáideacha ann chun uisce a chaomhnú ar ár suíomh gréasáin ach is iad na príomhtheachtaireachtaí an t-osán agus an scairdniteoir a fhágáil sa bhothán; uisce tí a athúsáid don ghairdín; agus cithfholcadáin níos giorra a ghlacadh. Iarraimid ar gach uile dhuine a chion féin a dhéanamh ionas gur féidir linn an soláthar uisce a choimeád ar feadh mhíonna an tsamhraidh," a dúirt Michael.

Cuirtear toirmeasc leis an Ordú Caomhnaithe ar úsáid osán uisce gairdín agus ar úsáidí neamhriachtanacha eile uisce ag úsáideoirí tí agus ag áitribh tráchtála le haghaidh gníomhaíochtaí neamhthráchtála, mar shampla gairdíní atá ceangailte le háitreabh gnó a uisciú.

Chun cuidiú le daoine níos mó a fhoghlaim faoi uisce a shábháil, d’fhorbair Uisce Éireann áireamhán caomhnaithe atá éasca le húsáid ionas gur féidir leo a oibriú amach cá mhéad uisce atá á shábháil acu faoi láthair agus conas is féidir leo níos mó fós a chaomhnú. Tá an t-áireamhán ar fáil inár rannán maidir le caomhnú áit ar féidir leat go leor leideanna úsáideacha a fháil freisin maidir le huisce a shábháil.

Is féidir le baill den phobal sceití ar bith sa líonra uisce poiblí a thuairisciú trí theagmháil a dhéanamh le hUisce Éireann 24/7 ag 1800 278 278 nó ar water.ie.